İnsan ve Çevre

” Mekan, insan boyutunun var olmasıyla anlam kazandığından, içinde yaşayan kullanıcının fizyolojik, psikolojik ve toplumsal gereksinimlerini de karşılamak zorundadır.’ ‘

İnsan, çevre ve ilişkiler alanında ortaya atılan kuram ve yaklaşımların ortak amacı, insan davranış ve eğilimleri ile çevrenin etkileşimlerini anlamaya çalışmaktır. Bazı araştırmacılar, bilimin temel varsayımlarından biri olan doğal olguların nedenlerinin bulunması yaklaşımının etkisi altında çevrenin davranışlara etkisini araştırmışlardır. Bu çalışmada yer alan tartışma ve sunulan uygulamalarda fiziksel çevrenin; davranışlarımız, yargılarımız, değerlendirmelerimiz, tercihlerimiz, algılarımız ve duygularımızı etkileyen birçok faktörden bir grubu oluşturduğunu, dolayısıyla mimari tasarımın toplumsal davranışlarımızı etkilediğini savunmaktadır.

Bu anlayış içinde mekânsal tasarımın amacı, göze hoş gelen şekiller, belirli bir işlevi karşılayan biçimler ve mekanlar olmalıdır. Duygusal etkinliği olan bir mekan; derinlik, genişlik ve yükseklik dışındaki boyutları da beraberinde getirir. Bu olgu, Winston Churchill’in ‘’Biz yapılarımızı biçimlendiririz, daha sonra onlar bizi biçimlendirir.’’ Özdeyişinde ifade edilmektedir. Buradan çıkan sonuç, davranışların mekanı biçimlendirdiği gibi, fiziksel çevrenin de kişinin davranışları üzerinde etkili olduğudur.

Gerek insan, gerek çevresinin aynı zamanda karşılıklı mesajlar alıp veren olgular olduğu gerçeği, aynı fiziksel çevre bileşenlerinin kişilere neden farklı göründüğünü kısmen açıklamaktadır. Ortaya atılan ‘’Kişisel anlamlar kuramı’’ temelde kesin veya nesnel gerçek diye bir şey olmadığını, bunun yerine olguların farklı biçimlerde zihinlerde canlandırıldığını savunmaktadır. Kişinin diğer insanlara, nesnelere, olgulara verdiği anlamlar sistemi kişiliğini oluşturmaktadır. Kişisel anlamlar kuramı, kullanıcılarla çevre tasarımcıların aynı çevreyi farklı biçimde değerlendirmelerini açıklamakta da kullanılabilir. İmajların oluşumunda beş öge önemli rol oynar; her imajın kendine özgü oluşu, imajın yapısı, nesneleri gözleyen kişi ve diğer nesnelerle ilişkisi, imajın anlamı, gözleyen kişiye göre imajın belirli duygusal ve pratik sonuçları.

Çevre sürekli mesajlar ileten çeşitli kişi ve grupların değer zevklerine bağlı olan bir iletişim dilidir. İster sosyal planlama ister fiziki planlama boyutunda olsun; tasarımcının düşünüşünün dili, ürünü tasarımdır.